16 Οκτωβρίου 2014

Μακεδονικό Ημερολόγιο

    Το 334 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν επρόκειτο να ξεκινήσει την εκστρατεία του στην Ασία, παρέμβαλε αυθαίρετα πριν από τον Δαίσιο, έναν δεύτερο Αρτεμίσιο, γιατί οι Μακεδόνες θεωρούσαν ότι ο μήνας Δαίσιος ήταν γρουσούζικος, για πολεμικές επιχειρήσεις. 



  Το Μακεδονικό έτος, άρχιζε από την πρώτη νουμηνία, μετά τη φθινοπωρινή ισημερία, κατά τον μήνα Δίο, αντίστοιχο του αττικού Πυανεψιώνα. Ωστόσο, δεν είναι γνωστό, το σημείο στο οποίο παρεμβαλλόταν ο 13ος εμβόλιμος μήνας. Όπως όλα τα άλλα Ελληνικά Ημερολόγια, ήταν και Ημερολόγιο των Μακεδόνων Σεληνοηλιακό. 





 Μια επιγραφή που βρέθηκε στο χωριό Τσεπίχοβο, στη Μακεδονία αναφέρει τον μήνα Δαίσιο:


 ΤΟΥΔΑΙΣΙΟΥΜΗΝΟΣ ΤΟΥ ΓΜΣ ΕΤΟΥΣ ΤΩΝ
 ΠΕΡΙΒΑΡΟΛΡΟΝΦΙΛΙΠΠΟΥΕΝΔΕΡΡΙΟΠΩΠΟΛΙ ΤΑΡΧΩΝΣΥΝΑΓΑΓΟΝΤΝΤΟΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟΝ… 

  Δηλαδή «...του Δαισίου μηνός του γμσ’ έτους των περί Βάρολρον Φιλίππου εν Δερριόπω πολιταρχών συναγαγόντων το βουλευτήριον... ».



  Η πλάκα αυτή βρέθηκε στο χωριό Τσεπίχοβο, αλλά η αρχική θέση της ήταν σε κάποιον λόφο που βρισκόταν στη δεξιά όχθη του ποταμού Εριγόνα (Δ. Μακεδονία), όπου πιθανώς άκμασαν τα αρχαία Στύββερα.

  Έπειτα την κατάκτηση της Αιγύπτου και των χωρών της Ασίας από τον Μ. Αλέξανδρο, επιβλήθηκε σε αυτές, το Μακεδονικό Ημερολόγιο, το οποίο διατήρησαν κι οι επίγονοί του.

  Στην Αντιόχεια, Ασκάλωνα της Συρίας, Έφεσο, Γάζα, Λυκία, Σιδώνα, Τύρο κλπ. οι διαφορές ήταν πολλές φορές σημαντικές.

  Στην ιστορία της αρχαίας Αιγύπτου, το μακεδονικό ημερολόγιο βάδισε παράλληλα με το ακριβέστερο ηλιακό αιγυπτιακό ημερολόγιο και τελικά υποκαταστάθηκε εντελώς από αυτό.

 Οι Σελευκίδες, οι επίγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Μεσοποταμία, προσάρμοσαν αμέσως στο μακεδονικό ημερολόγιο τον 19ετή κύκλο του Μέτωνα, πουεχρησιμοποιείτο και από το βαβυλωνιακό ημερολόγιο.

  Στο ημερολόγιο των Σελευκιδών ο Δίος ταυτιζόταν με τον βαβυλωνιακό μήνα Τασρίτου, ο Απελλαίος με τον Αραχσάμνα, και τέλος ο Υπερβερεταίος με τον Ουλούλου.




ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΜΗΝΩΝ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ

  •  Περίτιος: Ιανουάριος. Εορτάζονταν τα Περίτια. Όμοια εορτή με τα Δαδαφόρια των Δελφών.
  • Δύστρος: Φεβρουάριος. Η λέξη ετυμολογείται από το θυσ - θλα = Θυσία ΕορτήΤα μυστήρια του Βάκχου.
  • Ξανθικός: Μάρτιος ή Ξανδικός. Ήταν Στρατιωτική εορτή.
  • Αρτεμίσιος: Απρίλιος. Μήνας αφιερωμένος στην Άρτεμη.
  • Δαίσιος: Μάιος. Εορτές προς τιμήν των συμποσίων θεών και της μέθης Διονύσου.
  • Πάνημος: Ιούνιος ή Πάναμος. Μήνας αφιερωμένος στον Δία. (Πάναμος Δίας). Είναι επίσης μήνας της Βοιωτίας, Μιλήτου, Σάμου και Κορίνθου.
  • Λώιος: Ιούλιος. Ή Ομολώιος. Αφιερωμένος στην Ομολώιδα (=ευχάριστη) Δήμητρα. Ο μήνας αυτός ήταν και της Αιτωλίας, Βοιωτίας και Θεσσαλίας.
  • Γορπιαίος: Αύγουστος. Μήνας του ψαρέματος. Εορτάζοντο τα Γαρπιαία προς τιμήν της Αθηνάς. Πιθανώς η λέξη να είναι παραφθορά του Καρπιαίος.
  • Υπερβερεταίος: Σεπτέμβριος. Προς τιμήν του Υπερφερή Δία. Ετυμολογείται από το υπερ-φερε-ταιος. Μακεδονικά υπερβερέτας. Σημαίνει ύψιστος, ανώτατος, υπέρτατος. Αυτός που πρέπει να φέρει.
  • Δίος: Οκτώμβριος. Ο μήνας εορτών προς τιμήν του Δία. Τελούταν στο Δίον της Πιερίας.  
  • Απελλαίος: Νοέμβριος. Προς τιμήν του Απόλλωνος και των Απελλαίων συνεδριάσεων 
  • Αυδυναίος: Δεκέμβριος. Αφιερωμένος στους χθόνιους θεούς. Τον ψυχοπομπό Ερμή, τον Πλούτωνα, Περσεφόνη, Φαιστόν, Εκάτην, στους οποίους προσέφεραν θυσίες.